Ülke, Nüfus ve Toplumsal Yapı

Yönetim Şekli: Cumhuriyet (Başkanlık sistemi)

Ülkenin Resmi Adı: Uganda Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı: Yoweri Kaguta Museveni

Cumhurbaşkanı Yardımcısı: Edward Kiwanuka Ssekandi

Meclis Başkanı: Rebecca Alitwala Kadaga

Başbakan: Dr. Ruhakana Rugunda

Dışişleri Bakanı: Sam Kutesa

Yüzölçümü : 241.559 km²

Nüfusu : 40,3 milyon (2019, Uganda İstatistik Bürosu tahmini)

Başkenti :Kampala

Diğer Büyük kentler:Jinja, Wakiso, Mbarara, Hoima, Gulu, Masaka

Başlıca Etnik Gruplar: Baganda, Banyankole, Bahima, Bakiga, Banyarvanda, Bunyoro, Batoro, Langi, Acholi, Lugbara, Karamojong, Basoga, Bagisu

Resmi Diller: İngilizce, Esvahili, Luganda ve diğer etnik diller.

Para birimi: Uganda Şilini (Ugandan shilling UGX). 1 USD=3700 UGX (2020)

Haftanın Tatil Günleri: Cumartesi-Pazar

Coğrafya:

Uganda’nın denize kıyısı yoktur. Dünyanın en büyük ikinci tatlı su gölü olan Viktorya Gölü’nün ve Albert Gölü’nün bir kısmı Uganda sınırları içindedir. Beyaz Nil’in kaynağı da Uganda’dadır.

Komşuları: Kuzeyinde Güney Sudan Cumhuriyeti, güneyinde Tanzanya, doğusunda Kenya, güneybatısında Ruanda ve batısında Kongo Demokratik Cumhuriyeti.

İklimi: Uganda Ekvator üzerinde olmasına rağmen, ülkenin yüksek rakımı sebebiyle iklim ılımandır. Ülkede ortalama sıcaklık 26°C’dir (gündüz 21°C-31°C; gece 15°C-23°C) ve nem oranı % 70-100 arasındadır.

Yağışlı mevsim: Mart-Mayıs dönemi, Ekim-Kasım döneminde hafif yağış görülür.

Kuru mevsim: Aralık-Şubat ve Haziran-Ağustos dönemleri

Bayrak hakkında bilgi: Uganda'nın ulusal bayrağı Uganda'nın bağımsızlığının ardından kullanılmaya başlanmıştır. Bayrağın tasarımı dönemin Uganda Adalet Bakanı Grace Ibingira tarafından yapılmıştır. Bayrak; sırasıyla siyah, sarı, kırmızı, siyah, sarı, kırmızı renklerinden oluşan, eşit büyüklükteki, altı yatay şerit ve ortadaki iki şeridin ortasında, beyaz bir dairenin içinde, yan duran ve yüzü bayrağın göndere çekilen tarafa bakan ülkenin ulusal sembolü olan Gri Taçlı Turna kuşundan oluşmaktadır. Siyah renk Afrika halkını, sarı renk güneşi, kırmızı renk ise Afrika halkının kardeşliğini temsil etmektedir.

Siyasi yapı

Uganda başkanlık sistemiyle yönetilen üniter bir devlettir. Ülkede yürütme erki büyük ölçüde Cumhurbaşkanı’nın elinde toplanmaktadır. Cumhurbaşkanı 5 yılda bir halkoyuyla seçilmekte, Yardımcısı, Başbakan ve diğer kabine üyeleri Cumhurbaşkanı tarafından Meclisin seçilmiş üyeleri arasından atanmaktadır. 27 Aralık 2017 tarihinde onaylanan Anayasa değişikliği teklifine ilişkin yasa ile Cumhurbaşkanının, Parlamentonun ve yerel yönetimlerin görev süreleri 5’ten 7 yıla çıkarılmış, Cumhurbaşkanı seçiminde yaş kısıtlaması kaldırılmıştır. Bir sonraki seçimlerin 2021 Şubat ayında yapılması öngörülmektedir.

Türkiye – Uganda İkili İlişkileri:

Diplomatik ilişkiler 1969 yılında tesis edilmiştir. Uganda ile ikili ilişkilerimiz Büyükelçiliklerimizin karşılıklı olarak Kampala'da 2010 ve Ankara'da 2011 yıllarında açılmasıyla hızla gelişmeye başlamış, Sayın Cumhurbaşkanımızın 2016 yılında Uganda’ya resmi ziyaretleriyle ikili ilişkiler daha da ilerlemiştir.

Büyükelçimiz Fikret Kerem Alp 22 Şubat 2019’da güven mektubunu sunmuştur. Uganda’nın Ankara Büyükelçisi Stephen Mubiru ise 3 Ekim 2017’de güven mektubunu sunmuştur. Uganda’nın İstanbul ve Antalya’da Fahri Konsolosluk açması öngörülmektedir.

Son dönemdeki üst düzey ziyaretler:

2019 Kasım ayında Dışişlerinden sorumlu Devlet Bakanı Oryem Okello ülkemizde düzenlenen Bosphorus Forum’a katılmış, Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sayın Faruk Kaymakçı ile görüşmüştür.

7-9 Aralık 2019 tarihleri arasında İstanbul'da gerçekleştirilen İslam İşbirliği Teşkilatı Sosyal Kalkınmadan Sorumlu Bakanlar Birinci Konferansı kapsamında, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Sayın Zehra Zümrüt Selçuk ve Uganda Gençlik ve Çocuk İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Sayın Florence Nakiwala Kiyingi arasında bir görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşmenin sonunda, iki bakanlık arasında işbirliğini amaçlayan bir Mutabakat Zaptı imzalanmıştır.

10-14 Aralık 2019 tarihleri arasında dönemin Uganda Savunma ve Gazi İşleri Devlet Bakanı Bright Rwamirama ve aralarında Savunma Sanayi Direktörü, Kara Kuvvetleri Komutan Yardımcısının da bulunduğu üst düzey heyet ülkemizi ziyaret etmiş, Sayın Savunma Bakanımızla temaslarda bulunmuştur.

2019 Aralık ayında Ankara ve Antalya’yı ziyaret eden Uganda Meclis Başkanı Rebecca Kadaga TBMM Başkanı Sayın Mustafa Şentop tarafından ağırlanmış, görüşmelerin sonunda, 12 Aralık 2019 günü Parlamentolar arasında işbirliğini amaçlayan bir Mutabakat Zaptı iki Başkan tarafından imzalanmıştır.

25-28 Ocak 2020 tarihlerinde Uganda’yı ziyaret eden AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Samsun Milletvekili Sayın Çiğdem Karaaslan, Dostluk Grubu Başkanı Ankara Milletvekili Sayın Nevzat Ceylan ve beraberindeki heyet iktidardaki NRM Partisinin yıllık kongresine katılmışlar ve Cumhurbaşkanı Museveni tarafından da kabul edilmişlerdir.

Parlamentolararası İlişkiler:

Parlamentolararası Dostluk Grubu mevcuttur. Türk tarafı eşbaşkanı Ankara Milletvekili Sayın Nevzat Ceylan; Uganda tarafı eşbaşkanı Namutumba (Busiki County) Milletvekili Akamba Paul’dür.

Vize Rejimi:

Diplomatik pasaport hamilleri karşılıklı olarak vizeden muaftır. Türk vatandaşları Entebbe havaalanına varışta da vize alabilmektedir. Umuma mahsus pasaport hamili Uganda vatandaşları vizeye tabidirler.

Türkiye Bursları:

Bugüne 300’ün üzerinde Ugandalıya burs verilmiştir.

TİKA Ofisi:

2018 yılında müstakil ofis tesis ederek resmi faaliyetlerine başlamıştır. TİKA Koordinatörü Sn. Yahya Acu’dur.

THY Seferleri:

Salgın öncesinde İstanbul-Kigali-Entebbe-İstanbul seferleri haftanın her günü, günde 1 defa yapılmaktaydı. 22 Mart – 30 Eylül 2020 tarihleri arasında seferler durdurulmuştur. 1 Ekim 2020’de aynı güzergahta haftanın belirli günlerinde yeniden başlatılmıştır.

İkili Ticaretimiz (Milyon Dolar)

2016 İhracatımız 20.973; İthalatımız 10.924; Hacim 31.897; Denge +10.049

2017 İhracatımız 23.696; İthalatımız 8.569; Hacim 32.265; Denge +15.127

2018 İhracatımız 29.720; İthalatımız 10.145; Hacim 39.865; Denge +19.575

2019 İhracatımız 33.575; İthalatımız 7.487; Hacim 41.062; Denge +26.089

2020 (7 ay) İhracatımız 31.540 (% 32+)*; İthalatımız 5.929 (% 15+)*; Hacim 37.469 (%45 +)*; Denge + 11.300

*Bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla artış oranları

İhraç edilen başlıca ürünler:Buğday unu/mahlut unu, tohum, hububat, kuru baklagiller, temizleme, tasnif etme ayıklama ve öğütmeye mahsus makina ve cihazlar, tarım makinaları, tıbbi ilaçlar, elektrik trafoları, motor yağları, tekstil ürünleri, mobilya, mayalar ve cansız diğer tek hücreli mikroorganizmalar, plastikten hortumlar, borular ve bağlantı elemanları (manşon, nipel, dirsek, flanşlar, vb.), ayakkabılar, toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme, tasnif, ayırma, yıkama, kırma, öğütme, yoğurma, kalıplama vb. makineleri, izole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler, fiber optik kablolar.

İthal edilen başlıca ürünler: Tütün, deri, yağlı tohumlar, meyveler, kahve, pamuk ve kuru baklagiller.